Atmosferik Emisyon

Çevreye Salınım

Üretim süreci boyunca, agregalar 160°C-170°C’ye ısıtılır ve daha sonra 150°C-160°C’ye ısıtılmış bitüm ile karıştırılır. Agregalar, dryerde brülörün oluşturduğu alevler vasıtasıyla kurutulurken diğer taraftan da bitüm, termal olarak yalıtılmış, elektrikli veya kızgın yağ ısıtmalı tanklar içinde ısıtılır.
Bu noktaya kadar ayrı rotalar izleyen agrega ve bitüm, mikserin ters yönlü dönen kollarının ucundaki pabuçların mekanik hareketi ile asfalt olmak üzere karıştırılır.
Atmosferik emisyon asfalt plentlerinin karakteristik özelliğidir:

• “kurutma” ve “karıştırma” aşamalarında açığa çıkan gazların, salınım tablolarına göre düzenlenmiş ve limit değerler ile şekillenmiştir ancak bu gazların asfalt üretimi esnasında oluşması kaçınılmazdır;
• asfalt yüklenmesi ve boşaltılması sırasında sızan emisyonlar özel olarak tasarlanmış spesifik çözümler ile azaltılabilmektedir.

Düzenleyici yasalar

Ulusal Yasalar
Kokudan bahsedecek olursak; şuan için Avrupa genelinde ve Türkiye’de koku problemini düzenleyen bir yasanın olmadığını ve bu konu hakkında ortak bir kanıya varılmadığını hatırlatmakta fayda var.

Kirlilik türlerini ve salınımı azaltma yöntemleri

Toz: Açığa çıkan tozun en önemli sebebi, asfalt üretimi için gerekli olan taş malzemelerdir (agrega).
Tozun büyük bir kısmı filtreler tarafından süzülüyor olmasına rağmen karıştırma kulesi toz problemi yaratmaktadır (emme sistemi, elek alanı, sıcak agrega silosu, düşük basınçta karıştırma ve tartma, vs.).
Toz oluşumunun bir diğer örneği ise ilave filler silosuna yükleme yapıldığı sırada ortaya çıkan tozdur. Bu süreç sırasında açığa çıkan toz ayrı bir filtre tarafından filtrelenmektedir.
Filtrenin boşaltımı sırasında açığa çıkan tozu azaltmak amacıyla dryere çekilen büyük boyutlu filleri ayırmak için filtreye bir ön-ayırıcı ya da siklon takılmaktadır. Bir filtreleme yüzeyi ise torbalardan aktarılan fillerin hızını azaltmak için tasarlanmıştır (en yeni filtreler 1,5m/dk geçiş hızına sahiptir). Şantiyelerde ortaya çıkan tozun yayılmasını engellemek için aşağıdakiler dikkate alınmalıdır:

• Agrega silolarının 3 tarafını kapatan bir yapı (ve ek olarak kum yığınının üstünü kapatan bir üst kaplama)
• Şantiyelerdeki genel transfer alanı ile hammadde yükleme ve boşaltma alanlarının nemlendirilmesi,
• GDA ve agrega taşıma kemerleri için üst koruma kapağı
• Üretim sürecinin sonunda, kuru materyallerin boşaltımı sırasında eser miktarda bitümün eklenmesi

Diğer gaz salınımları

Daha düşük ısılarda asfalt üretimine olanak sağlayan yeni teknolojilerin kullanımı, hem enerji tüketiminde hem de salınımlarda azalmaya olanak sağladı.
Çeşitli köpük bitüm teknolojileri ile birlikte üretilen ılık karışım asfalt (sıvı ve katı katkı maddeleri ile), üretim sırasında oluşan salınımı kayda değer miktarda azaltmasının yanı sıra bitümün ömrünü uzatmaktadır ve hem üretim sahasında hem de yol şantiyesindeki çalışma koşullarını iyileştirmektedir.
Temel atmosferik salınımlar:
SOx: Dryer’deki yanma süreci, yakıttaki sülfür içeriğine bağlı olarak, özellikle SO2 olmak üzere, SOx oluşumunun ana etkenidir. Sülfür aynı zamanda dökümhane atıklarında da bulunmaktadır. Bu tarz materyaller kullanmak atmosferik salınımda bir artışa sebebiyet vermektedir. Sülfür oksit salınımını azalmak için düşük sülfür içeriği olan fuel-oil kullanılmalıdır.
PAH: Polisiklik aromatik hidrokarbonlar fosil ürünlerin tam yanmamasından kaynaklanan, 2 ve ya daha fazla erimiş aromatik molekülden oluşan moleküllerdir. Çok düşük miktarlarda olsada, bitüm PAH (91-95) içermektedir. Vakum distilasyonu yöntemiyle bitüm üretimi, özünde düşük ağırlıktaki mölekülleri ortadan kaldırmaktadır. Polisiklik aromatik hidrokardbonlar, yüksek sıcaklıkta agregaların üzerine püskürtüldüğünde bitümün daha uçucu molekülleri ile birlikte salınım yapmaktadır.
Kanun 152/06’da açıkça belirtilmeyen diğer olası kirleticiler:
CO: Bu salınım doğrudan yanma süreciyle ilişkilidir ve yanma doğru gerçekleşmediğinde artar. Ayrıca CO salınımı büyük oranda agregalardaki filler hacmine, agregaların nem miktarına ve GDA kullanımına bağlıdır. Bu yüzden geri dönüşüm işlemi sırasında, CO salınımını filtre ile tutmak mümkün değildir.
Yanmanın düzgün bir şekilde gerçekleşmesi karbon monoksit salınımını azaltır. Bu sebeple brülörün bakımlarının ve kalibrasyonunun doğru bir şekilde yapılması kritik önemdedir. Tekrar belirtecek olursak, doğal gaz kullanımı salınım miktarını azaltmaya yardımcı olur.

VOC: 2004/42/CE (21 Nisan 2014) Avrupa Düzenlenmesine göre uçucu organik bileşikler, 101,3 kPA standart basınçta 250°C’de ya da daha düşük bir sıcaklıkta kaynama noktasına erişen bileşikler olarak tanımlanmaktadır. VOC salınımları organik sıvı yakıtların kullanımdan kaynaklanmaktadır ve salınımların asıl kaynağı yakıtın eksik yanmasıdır.

Kullanılan yakıt çeşidi (dizel, doğal gaz, fuel oil, v.s.), kullanım koşulları, karıştırma döngüsünde ortaya çıkan bitüm buharı VOC salınımın ana faktörleridir.
Üretim sürecinde organik bileşenlerin kullanımı VOC salınımını arttırabilmektedir.
Üretim sürecinde bitüm yüksek sıcaklıktayken VOC oluşumunu etkileyen diğer etkenler: tanker dolum işlemleri sırasında bitüm tankları, mikser, besleme bandı, asfaltın kamyonlara boşaltılması. Aynı zamanda GDA’nın ısıtılması da VOC oluşumuna sebep olmaktadır.
Yanma kontrolleri VOC oluşumunu azaltır.
Salınım seviyesini düşük tutmak için, asfaltın gereğinden fazla ısıtılmasından kaçınılmalıdır: normal sıcaklık aralığına kıyasla her 10°C sıcaklık artışı gaz salınım miktarı iki katına çıkarmaktadır.
Bitüm tankları için ise; tanklardaki egzoz dumanı bir su sifonu ya da karbon filtre ile çıkarılabilir.

Sonuç ve kirleticilerin limit değeri

Aşağıdaki hesaplamalarda da görüldüğü gibi, tüm asfalt plentleri UNI EN 13108 “inşaat ürünleri” kısıtlamalarına uyum göstermelidir. Mevcut teknik bilgi ve en iyi tekniklerin kullanımı ile tablodaki limit salınım değerlerine ulaşılabilir.

KİRLETİCİ MADDE	ASGARİ UYGULANABİLİR ETKENLER	YASAL SINIRLAMALAR (mg/Nm³)
Toz	10 – 20	20
Sülfür Oksit SOx	300 – 600	1700
Polisiklik Aromatik Hidrokarbonlar PAH	0,1	0,1
Nitrojen Oksit NOx	450 – 600
Karbon Monoksit CO	100mg/m³ doğal gaz brülörü 500mg/m³ fuel oil brülörü
VOC	50mg/m³ doğal gaz brülörü 110mg/m³ fuel oil brülörü 150mg/m³ GDA kullanılan sistem

Gazdaki oksijen miktarı %17’dir.